Segunda, Maiu 19, 2025
Time Timor Magazine
NEWSLETTER
No Result
View All Result
  • Varanda
  • Profil
  • Kultura
  • Edukasaun
  • Politika
  • Ekonomia
  • Opiniaun
    Sarani TL Kontinua Reza ba Amu Papa

    Sarani TL Kontinua Reza ba Amu Papa

    Komunidade Bebonuk Afeta Eviksaun Governu Seidauk Indeminiza

    Komunidade Bebonuk Afeta Eviksaun Governu Seidauk Indeminiza

    Parlamentu Orgaun Soberana La’os Fatin Hodi Tinzu

    Parlamentu Orgaun Soberana La’os Fatin Hodi Tinzu

    Udan La To’o Oras : Bee Nakonu Iha Cidade Dili

    Udan La To’o Oras : Bee Nakonu Iha Cidade Dili

    Eventu Konsulta Popular –  Faze Desidi Vitoria Povu Maubere

    Eventu Konsulta Popular Desidi Vitoria Povu Maubere

  • Portugues
    Lenda Santa Maria Egipcíaca

    Lenda Santa Maria Egipcíaca

Time Timor Magazine
  • Varanda
  • Profil
  • Kultura
  • Edukasaun
  • Politika
  • Ekonomia
  • Opiniaun
    Sarani TL Kontinua Reza ba Amu Papa

    Sarani TL Kontinua Reza ba Amu Papa

    Komunidade Bebonuk Afeta Eviksaun Governu Seidauk Indeminiza

    Komunidade Bebonuk Afeta Eviksaun Governu Seidauk Indeminiza

    Parlamentu Orgaun Soberana La’os Fatin Hodi Tinzu

    Parlamentu Orgaun Soberana La’os Fatin Hodi Tinzu

    Udan La To’o Oras : Bee Nakonu Iha Cidade Dili

    Udan La To’o Oras : Bee Nakonu Iha Cidade Dili

    Eventu Konsulta Popular –  Faze Desidi Vitoria Povu Maubere

    Eventu Konsulta Popular Desidi Vitoria Povu Maubere

  • Portugues
    Lenda Santa Maria Egipcíaca

    Lenda Santa Maria Egipcíaca

No Result
View All Result
Time Timor Magazine
No Result
View All Result

Ilidio Mendonça “Mai Ita Halo Reflesaun iha  Loron  Falintil”       

Time Timor by Time Timor
Augostu 20, 2022
in Politika
3 min read
0
Home Politika
65
SHARES
82
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

Ilidio Mautersa Mendonça,  iha tempu rejistensia hahú  husi tinan 1991  to’o  1999,   iha Igreja, São Pedro – São Paulo, Aileu hala’o knar hanesan ativista ida ho funsaun troka informasaun husi vila laran ba ai – laran, ligasaun ho  prosesu luta ba livertasaun nasional. Sidadaun ne’e,  hola parte mós   iha  Klandestina, liuhosi kaixa  HAOK (Halibur Aswain Oan Ki’ak). Tanba envolve iha Frente klandestina tama ba iha fulan Maiu tinan 1999, depois akordu 5 de Maiu 1999, Ilido hetan kaptura husi organizasaun AHI.  

RELATED POST

Tinan 2025: Rangking Liverdade Imprensa TL Monu

Klinika La Fo Aimoruk ba Inan – Isin Rua

 

Refleta  ba selebrasaun loron Falintil ba dala – 47, (20 Agostu 1975 – 20 Agostu 2022), husu  ba Timoroan hotu,  halo netik reflesaun  ida, tanba papel Falintil nian, liuhosi didikasaun durante tinan rua nulu resin hat 24, (1975- 1999),  importante tebes ba iha prosesu luta ba  Pátria.  

“Dala ruma ita lasente katak, Nasaun ne’e, antes hari’i mai husi se – se nia esforsu.  20 de Agostu, nu’udar loron Forsa Armada Livertasaun Nasional Timor – Leste(Falintil). Iha  loron ne’e, Timoroan hotu presiza halo netik reflesaun badak konaba papel no knar  Falintil nian, ne’eb’e halo ona ba rai ida ne’e, ikus mai  Timor – Leste, sai ona Nasaun soberana ida,” kestaun ne’e,  hato’o husi Ilidio, ba Time Timor liuhosi entrevista badak  iha nia knar fatin, Faulara, Bebonuk – Dom Aleixo –  Dili, sesta(19/08).

Aileu oan ne’e, konta istoria balu  dehan durante invazaun 7 Desembru 1975, nia ho familia lubun ida, husi lisan Malimeta(Hoholau), kompostu ema 60 resin, halai sai ba ailaran hamutuk ho forsa Falintil, hasoru situasaun ida difisil ikus mai ema balu  moras,  hamlaha,  maioria mak lakon vida(mate).

Ho triste Ilidio dehan “Ami sorte di’ak mak fila. Familia barak mak mate hela iha ai – laran tanba moras no hamlaha. Sira  nia terus hamutuk ho forsa Falintil, tanba de’it hakarak Timor – Leste, alkansa  mehi bot ida, Ukun rasik aan. Didikasaun, terus,  susar, matawen, ne’ebé Falintil no povu halo ona ba rai ida ne’e, presiza hetan apresiasaun”. Nia husu.

Ilidio M. Mendonça, ne’ebé ho naran kodigu “Mauth” husu ba Nasaun, atu valoriza Timoroan sira hotu ne’ebé, fó ona nia kontribuisaun iha fase difisil.

Tan ne’e,  Mauth hato’o sujestaun ida dehan, “Loloos ne’e, atu identifika se mak iha direitu hetan rekoñesimentu husi Estadu ba nia kontribuisaun durante funu,  dirijente kaixa nian, hahú kedas iha base, tenke hatene nune’e, se – se mak membru nune’e, fasil identifika,” nia hato’o.

Antes termina dada lia ho Time Timor, tatoli lia ba Governu Timor – Leste husu katak iha era liverdade parte importante ida presiza  kria empregu ba joventude sira,  no tenke produs politika ida di’ak hodi dada investidores, mai investe iha rai laran, ho objetivu hamenus Timoroan sira, kada loron sai ba rai liur buka servisu.

“Sim ita konkorda Timoroan sira ba servisu iha rai liur, tanba  hatama osan mai rai laran, maibé Governu mós tenke halo  politika di’ak, hamosu tan, empregu iha rai laran ba iha kualker area. Alende ne’e, lider sira tenke  iha amizade,  unidade, tenke halakon injustisa social, atu ema hotu bele sente moris hanesan iha País ida ne’e, laiha riku no laiha ki’ak.” Mauth hato’o hodi hakotu.

Entretantu refleta ba sidadaun nasional sira ne’ebé fó ona kontribuisaun iha tempu funu, lider Frente Armada nian lubuk ne’ebé sei moris, hanesan Falur Rate Laek, Lere Anan Timur, no seluk tan liuhosi Media nasional  dehan ona katak, “Nasaun sei buka no valoriza hotu ba nia sidadaun nasional no internasional sira ne’ebé, fó ona kontribuisaun iha tempu difisil, maske nia fó de’it be’e kopu ida, Estadu sei sura no sei lahaluha.**** (TTM)    

Tags: loron Falintil 20 Agostu 2022
Share26Tweet16Share7

Related Posts

Tinan 2025: Rangking Liverdade Imprensa TL Monu
Politika

Tinan 2025: Rangking Liverdade Imprensa TL Monu

Maiu 4, 2025
Klinika La Fo Aimoruk ba Inan – Isin Rua
Politika

Klinika La Fo Aimoruk ba Inan – Isin Rua

Abril 30, 2025
Hala’o Knar ho responsabilidade Povu Hato’o Gratidaun ba PNTL
Politika

Hala’o Knar ho responsabilidade Povu Hato’o Gratidaun ba PNTL

Marsu 27, 2025
Reconciliação iha Perspetiva Social
Edukasaun

Reconciliação iha Perspetiva Social

Dezembru 12, 2024
Ezijensia  Ukun Rasik Aan Povu Tenki Moris Diak, iha Paz – Estabilidade no Justisa
Politika

Ezijensia Ukun Rasik Aan Povu Tenki Moris Diak, iha Paz – Estabilidade no Justisa

Novembru 29, 2024
Politika

Regina “Politika Komite 12 Novembru Hapara Pensaun La Justu”

Novembru 12, 2024
Next Post
Luis Valentim, Hala’o ona Ezame Proposta Segunda Fase Hakat ba Peskiza iha MSSI – MEJD

Luis Valentim, Hala’o ona Ezame Proposta Segunda Fase Hakat ba Peskiza iha MSSI - MEJD

Guida Castro “99 Ha’u Hahú Vota ba Dahuluk Hodi Determina Futuru Timor – Leste”    

Guida Castro “99 Ha’u Hahú Vota ba Dahuluk Hodi Determina Futuru Timor – Leste”    

Sarani Katolika  TL Simu Cardeal  Timorense

Sarani Katolika  TL Simu Cardeal  Timorense

Asosiasaun Loesaid   Koleta Haree Hektares 275

Asosiasaun Loesaid   Koleta Haree Hektares 275

Hanoin Hikas Prezensa João Paul II- Cristal Realiza Misa Asaun Grasa  

Hanoin Hikas Prezensa João Paul II- Cristal Realiza Misa Asaun Grasa  

Discussion about this post

Kalohan Hosting
ADVERTISEMENT
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact Us
Call Us: +670 7704 2527

© 2021 Time Timor Magazine - Hosted by Kalohan.NET.

No Result
View All Result
  • Varanda
  • Profil
  • Kultura
  • Edukasaun
  • Politika
  • Ekonomia
  • Opiniaun
  • Portugues

© 2021 Time Timor Magazine - Hosted by Kalohan.NET.

Dep