Dekretu lei Nú 14/2016, artigu 5 hakerek katak, probidu fuma iha fatin determina sira hanesan Hospital, Eskola, Edifisiu Públiku, Restaurante no Transporte Públiku nia laran.
Artigu 7, husi lei rejime tabaku ne’e hakerek tan, se de’it mak fuma iha fatin públiku sira ne’ebé temi iha leten, tenke selu koima ba Estadu, maibé tuir realidade iha Nasaun ne’e, lei ne’e, seidauk implementa to’o minutu ida ne’e.
Kazu konkreta ne’ebé iha no akontese bebeik kuaze loron – loron, bazeia ba observasaun husi Media ne’e, iha loron 8 to’o 9 fulan Febereiru 2022, iha edifisiu públiku parte trata dokumentu ba kareta no motor nian, mezmu iha DNTT – Balide to’o, parte inspesaun motor/ kareta iha Comoro -Dili, sidadaun fumador sira kuandu ba iha edifisiu sira ne’e, maske iha ne’eba iha ONA sinalizasaun probi fuma sigaru, maibé sigaru kontinua suar, at liu tan laiha autoridade ruma mak bolu atensaun hodi aplika koima ba fumador sira ne’ebé viola regra fuma iha edifisu publiku”.
Fonte konfirmadu ida dehan, ita nia Governu ne’e, fraku liu, tanba hasai tia lei konaba rejime tabaku, iha kintu – kantu monta hotu CCTV, ho folin mesak karun, ema fuma sigaru iha edifisiu públiku tuir nia gostu, dala ruma sadik tan Estadu, maibé la aplika koima ruma.
“Loloos ne’e, Estadu tenke haree sidadaun ne’ebé fuma lahatene aan ne’e, aplika koema ba sira. Aplika koima nu’udar maneira eduka inklui tenke haree hanesan estrategia di’ak ida, hodi hatama reseita ba Estadu, hodi bele kore aan neneik husi dependensia fundu mina rai tanba ema fumador iha Timor numeru barak”, nia dehan ba Media ne’e, liuhosi dada lia iha edifisiu DNTT – Balide, Dili.
Sidadaun ne’e dehan tan, Polisia Tranzitu Dili nian durante ne’e, servisu di’ak di’ak tebes, signifika sira nia kontrolu iha Estarada públiku hatudu rezultadu kapas tanba se mak la taka Helen, kapasete laiha, para la tuir ordem, prende no selu koima ba Estadu. Agora ba infasor ne’ebe fuma sigaru arbiru liu -liu iha fatin publiku sira, hahú agora tenke aplika koima, hodi selu ba Estadu.
Entretantu haree fali ba existensia Lei Rejime tabaku fo garantia ba ema hotu, atu iha direitu bele asesu ba “Ar’ freska
Politikamente Governu liu husi lei Rejime Tabaku, artigu 6 fó garantia ba fumador sira hotu katak, ba fumador sira iha direitu só bele fuma iha fatin nakloke, la’ós iha edifisu públiku, eskola, ka transporte públiku nia laran.
Artigu ne’e deskreve ho klean, fumador sira hotu, bele fuma iha fatin ne’ebé determinadu ka hetan autorizasaun husi entidade Estadu nian. Karik haree sinalizasaun labele fuma. Labele obriga aan.
Durante ne’e, hanesan ita hotu hatene sigaru LA no marka sira seluk folin sa’e maka’as iha Merkadu, kioske, to’o ba Munisipiu sira, tanba politika husi Governu atual, hakarak minimize númeru ema fumador iha Nasaun ne’e, tanba Timor – Leste, la’os sitiu ba produs tabaku.****(TTM)
Discussion about this post