Dili, 27/10/2023. Diretor Lalenok ba Ema Hotu (Labeh), Christopher Henry Samson, konsidera iha Timor – Leste, dala wain tribunal hala’o nia servisu liu –liu hatu’un dezisaun sira ba problema balu maibé ema ladun respeita tanba desizaun tribunal sira refere la konsisten ikus mai publiku ladun fiar.
Tuir dirijente Labeh nian ne’e, ema ne’ebé respeita dezisaun tribunal nian mak povu ki’ik sira ne’ebé kumpri dezisaun ne’ebé iha hodi kumpre pena.
“Sira ne’ebé sente bot liu, justisa la kona sira. Maske ita hatene lei hanesan ba ema hotu maibé haree momos nia implementasaun la’o oin seluk, ida ne’e mak akontese iha Timor – Leste,” hato’o husi Christhoper ba Time Timor iha nia knar fatin, Comoro, Dili liuhusi entrevista badak foin lalais.
Parte seluk diretor Labeh, husu ba tribunal presiza tebes hatun dezisaun sira ne’ebé konsisten.
“Deziasaun tu’un ona, Maibe ema la obedese. Aat liu tan bainhira La obedese ona , tribunal mos la halo buat ida, nune’e poder tribunal ne’e dipertanyakan. Karik dezisaun ne’ebé iha ne’e, loos duni ka la’e, ou iha tendensia seluk?”, eplika husi Christopher.
Tanba ne’e, Labeh husu ba entidade relevante sira tenke reforsa, hadi’a tiha sistema justisa iha Timor – Leste, nune’e tribunal bele hala’o nia servisu ho di’ak hodi fó satisfasaun liu –liu povu ki’ik sira ne’ebé hamro’ok ba Justisa .
Lamentasaun hato’o husi sidadaun sira
João Santos(41), konsidera tribunal nia servisu ladu’un la’o di’ak iha Timor – Leste, ligasaun ho tesi lian iha tribunal tanba iha intervensaun politika/finanseira mak sei domina, nune’e lei bele forte, maibé implemetasaun lei ladu’un la’o di’ak.
“Tuir ami povu ki’ik nia haree setor justisa durante ne’e, la’o ladi’ak. Por ezemplu ema balu ita haree halo sala maibé ikus mai kazu ne’e tu’un ka sa’e, tesik ita lahatene ba ne’ebé. Perigu liu ba povu ki’ik sira, halo sala kois de’it, lei kondena kedas. Ida ne’e mak realidade akontese iha País ida ne’e,” hato’o husi João iha Becora.
Entratantu refleta ba kazu lubuk ida ligasaun ho droga, kilat, no seluk tan parte akademika, sociedade civil nia hanoin husu justisa atu haree ida ne’e ho seriu, tanba autor sira la’o livre hela, barak mós deskonfia halai ses husi justisa.
“Ita lalika haree dook, autor ba kazu lubuk ida durante ne’e, kontinua la’o livre. Buat hirak ne’e, sadik hela parte justisa atu haree maibé asaun laiha. Ami aseita mós ba politika Nono Governu hakarak tebes reforma setor justisa iha Timor – Leste, maibé presiza asaun no implementasaun la’ós ko’alia de’it”.
Husi parte seluk parte Justisa mós rekonese hodi dehan, problema rekursu umanu, lingua no kestaun balu presiza hadi’a, nune’e parte Justisa bele hala’o nia servisu ho imparsial, no independente sem intervensaun husi parte ruma.
“Sim ami rekonese kazu barak mak sei pendente maibé prosesu kontinua la’o. Kleur ou lais sei prosesa hotu. Agora ita sei menus tebes rekursu Sira, tantu iha tribunal, hanesan juis, prokurador no seluk tan”. Hato’o husi parte Justisa nian.****(TTM)
Discussion about this post