Ezistensia Falintil – Forças Armadas de Libertação Nacional de Timor – Leste, mosu iha loron 20 fulan Agusto tinan 1975, iha objetivu ida defende povu no Nasaun.
Tanba ne’e, Komite Sentral Fretilin, iha loron 28 fulan Novembru tinan 1975, liuhusi proklamador Franscisco Xavier do Amaral, deklara illa Timor, sai Nasaun soberana – Independente, ho naran sarani Republika Demokrátika Timor – Leste(RDTL).
Advertising of Silvia ba Loron Falintil – FDTL
Entretantu depois proklama tiha ukun aan, Falintil mós assume kedas responsabilidade bot ida, ne’ebé todan tebes, hodi sai nu’udar liman kroât povu nian, defende ukun rasik aan, tanba funu hasoru forsa ditadura – invazor Rezime Soeharto, ne’ebé invade Timor ho urgente, nune’e atake husi Rai – Lalehan, no Tasi, uza equipa pezadu funu nian.
Tuir istoria Invazaun nian altura ne’eba, Falintil laiha equipamentu pezadu sira, hodi funu hasoru forsa invazor. Alende ne’e, efetivu mós menus tebes. Laiha apoiu logistika adekuadu, maibé so iha de’it ispritu patriotismu – aten brani tebes maske bele mate, kontinua gerila hodi funu to’o tinan 24. Signifika kilat tarutu hahu tinan 1975 to’o 1999, ho razaun Povu lakohi moris iha Nasaun seluk nia ukun.
Iha faze ida antes Timor – Leste, restaura fali nia ukun aan(Livertasaun Pátria), iha loron 20 fulan Maiu tinan 2002, ne’ebé hala’o iha Tasi – tolu, Dili, liuhusi organizasaun Nosoens Unidas(ONU), transforma kedas Falintil ba forsa ida moderna hanesan forsa seluk iha Nasaun bar – barak, nune’e hakerek tan fali F – FDTL.
Lasente Falintil- Forsa Defeza Timor – Leste, iha tinan 2024, kompleta ona tinan 49. Tema ba komemorasaun aniversaria nian “Tempu Reflesaun no Tempu ba Mudansa”.
Opiniaun husi Eis Falintil sira ne’ebé reformadu no balu kontinua iha Instituisaun F – FDTL nia laran dehan, “Uluk Falintil mosu ho objetivu liverta Patria, ida ne’e klaru tanba orientasaun mai husi komandu luta nian. Agora Falintil – FDTL, sai ona forsa ida moderna, iha nia hirakia militar ne’ebé, klaru tuir lei sira. Tanba ne’e, hakarak ou la’e, tempu ona ba ukun nain sira, buka dalan di’ak, oinsa mak bebeik- neneik, moderniza forsa ida ne’e, hodi defende nia soberania sira (Tasi, Lalehan, Rai Maran la’os atu funu), ho ezijensia foun tenki professional. Alende ne’e, presiza tebes envolve aan mós, iha misaun ba Paz iha mundu rai klaran bainhira presiza, liu husi organizasaun ONU”
Votus Parabens husi Instituisaun Edukativa Cristal ba Aniversaria F – FDTL, ba dala 49
Viva Falintil – FDTL, hanesan Lutu ba RDTL no povu Maubere.
Discussion about this post