Antes proklamador Republika Demokratika Timor – Leste(RDTL), Francisco Xavier do Amaral, husik hela Mundu ne’e, nia mensajen balu iha okaziaun ne’ebé kandidatu aan ba Presidente da Repúblika fase ikus nian, hasai hela lia fuan simples ida katak, “Era liverdade tenke hamaran povu nia mata we’en.”
Husi lia fuan ne’e, haree ba realidade ohin loron nian, entre Timoroan sira kontinua vinga malu, estraga malu, boikota malu, nune’e, ita bele dehan povu Maubere, seidauk hamaran nia mata we’en, tanba terus oin – oin kontinua eziste iha era liverdade nia laran.
Realidade ida konaba paz, iha kapital Dili, iha suku hitu nia naran, hanesan parte Comoro, Bebonuk, Madohi, Kampung Alor, Bairro – Pite, Manleuana, inklui Fatu – Hada, joven sira kontinua ataka malu, hodi hamosu situasaun ne’ebé la kontribui ba paz no estabilidade, tanba povu la moris iha situasaun tranquilidade nia laran.
Tanba ne’e, sidadaun balu dehan, uluk Nasaun seluk sei ukun ita ,laiha paz no hakmatek tanba, kolonialista sira aplika politika rejionalizmu, hodi soran povu Maubere. Maibé Iha era liverdade ida ne’e, Timoroan ho Timoroan mak ukun malu, hotu – hotu tenke garante paz ba nia aan rasik, iha sociedade no Nasaun.
“Se ita la respeita malu, hatete aat malu, dehan ha’u de’it mak bele, oinsa ita bele hamutuk, hodi lori Timor – Leste ba oin.”
Oho malu iha Maliana justifika povu la moris ho livre
Iha inisiu fulan Juñu 2021, grupu balu oho malu iha Maliana(Raifun), iha ne’ebé ema balu tenke lakon vida, inklui kanek, ikus mai, uma komunidade nian balu mós tenke hetan estragus.
Politika nain sira tenke hamutuk hodi haree ba povu nia terus
Dezde tinan 2017, depois akontese eleisaun antesipada, problema lubuk ida mak akontese iha parlamentu Nasional hanesan OJE 2020 Sumba. Alende ne’e, kazu ida konaba destituisaun ba kargu Presidente Parlamentu Nasional nian, tanba diskute malu, ikus mai meza parlamentu rahun iha loron 19 fulan Maiu 2020.
Tanba ne’e, iha ona opiniaun públika ida, hodi bolu atensaun ba ukun nain hotu inklui lider rejistensia nian tomak katak, ba oin Timoroan sira tenke hamutuk, hodi solusiona problema sira ne’ebé mak povu no Nasaun hasoru.
Falta be’e mo’os, estrada rural, empregu ba Jovens sira, presiza hetan atensaun urgente, husi Governu ne’ebé mak ukun.
Maibé atu resolve problema sira tuir preoridade, Timoroan hotu tenke hamutuk hodi laharee ba kor partidu politiku, Reliziuan, suku no interese grupu nian. ****(Time)
Discussion about this post